Mr.Clough:Üç Ayrı Şehirde Heykeli Dikilmiş Adam!

21 Mart 1935 yılında doğan Brian Howard Clough futbolculuk yıllarının ardından Derby County ve Notthingam Forrest ile büyük başarılar elde etti. İki takımın da tarihindeki en büyük teknik adam olarak anılması da işin cabası.

Aslında Clough'un futbolculuk kariyeri de fena sayılmayacak derecede ve futbolcu olarak da öylece geçiştirilecek bir adam değil. Ama teknik direktörlüğü çok daha ön planda olduğundan şimdilik kısaca geçeceğim. Middlesbrough alt yapısında yetişen Clough, askere gitmeden önce iki sene profesyonel olarak Billingham'da oynamıştı. 1955'te askerden döndüğünde, tekrar Middlesbrough'a katıldı. Middlesbrough'da oynadığı 6 sezonda 213 maça çıktı ve 197 gol kaydetti. Bu yıllar içerisinde 2 kez de milli oldu. 1961'de Sunderland'e transfer oldu ve 61 maçta 54 gol attı. 1964 yılında 29 yaşındayken geçirdiği sakatlık yüzünden futbolu erken bıraktı.

Hemen ardından teknik direktörlük kariyerine başladı. 30 yaşındayken Hartlepools United’ın başına geçti. Dördüncü ligde yer alan bir takımdı. Pek başarılı olamadı. Ligi sekizinci bitirip yeni gelen yönetimin de etkisiyle kulüpten yardımcısı Peter Taylor ile ayrıldı. Modernize edersek belki de Rijkaard-Neeskens ikilisi olarak görebiliriz bu iki önemli futbol kişiliğini. Her zaman denildiği ve benim de tekrarladığım gibi teşbihte hata olmaz. 

Derby County’nin başına geçtiler. 1967-68 sezonunda takımın başına geçip yine ilk sene vasat bir görünüm çizdiler. İkinci sezon için transferler yapıp lige iddialı girdiler.  Kulüpte her şey ona emanetti. Abartmıyorum çaycı bile kovmuşluğu vardır. 68-69 sezonunda 22 maç üst üste kaybetmeyip müthiş bir başarı gösterdiler. Şampiyon olup birinci lige yükseldiler.  Egosu yüksek bir adamdı. Çaycıyı kovmasından da bunu çıkarabiliriz tabii ama en somut örneği oyuncularından ona Bay Clough diye hitap edilmesini istemesidir.

Birinci lige çıktıklarında dördüncü oldular. Derby için muhteşem bir başarıydı bu. Ertesi yıl finansal problemler yüzünden bir takım kayıplar yaşadılar ve dokuzunculukla yetinmek zorunda kaldılar.

1971-72 sezonunda ise beklenen devrim artık gerçekleşmişti. Çetin bir mücadele sonucu kendilerinin bile inanamadığı bir biçimde şampiyonluğu elde ettiler. Clough henüz 37 yaşındaydı. İyi gidiyordu yani.

Ertesi yıl o kocaman ego yine iş başına geçiyordu. Clough’u rasyonel seçimlerden uzaklaştırıp, şan tutkunu haline getiriyordu. Yaptığı habersiz transferler yüzünden yönetimle arası açılmıştı. Bununla kalmamış, bir mağlubiyetten sonra homurtular çıkaran taraftara “Nankörsünüz!” diyerek hakaret etmiştir. Ligi orta sıralarda götürmelerine rağmen Şampiyon Kulüpler Kupası’nda yarı finale kadar yükselip Juventus’a elenmişlerdir. Maç sonrası Juveliler’e “Hilebaz piçler!” diyerek basına karşı da İkinci Dünya Savaşı sırasındaki tutumu nedeniyle İtalyanlar’a karşı ağır ithamlarda bulunmuştur.

Daha sonra yine habersiz yaptığı teklifler sebebiyle yönetimle ipleri iyice geriyordu. Artık TV’lere demeç vermesi ve gazetelere yazı yazmaları yasaklanmıştı. Clough da yönetime blöf yapmak için istifasını sundu ve beklenen fırsat yönetim tarafından değerlendirildi. İstifa kabul edildi. Efsaneler ayrılmıştı.

Sonraki yıllar Clough&Taylor ikilisi arasında da tartışmalar çıktı. Brighton&Albion Hove’un başına geçtikten sonra takımı küme düşme potasından uzakta ancak tutabildiler. 1974 yılında  menajerleri Revie’nin İngiliz milli takımının başına geçmesi ile koltuğu boşalan Leeds’in başına geçer Brian. Ancak tek başınadır. Taylor Hove’da kalıp vefa borçlarını ödemeleri gerektiğini söylese de Clough’dan dönüt alamadı. Daha önce çok eleştirdiği Leeds’deydi artık. Ancak buraya sadece 44 gün dayanabildi. The Damned United filmi de bu 44 günde yaşanılanları konu alıyordu işte. Güzel filmdir. İzlemenizi tavsiye ederim. Aslında kitap olarak yazılmış ancak beyaz perdeye uyarlanmıştır. Bu da dipnot olarak kalsın.

1975 yılında bir yıl ara vermiş olduğu teknik direktörlüğe Notthingam Forest’ın başına geçerek devam edecekti. Sezonu sekizinci bitirdiler. Bu yıllarda iyi olan tek şey eski dostu Taylor ile arasındaki problemleri çözmesi ve ikilinin bir araya gelmesi oldu. O sezon da takım birinci lige yükseldi. 77-78 yılında da şampiyonluğu elde etmişti Notthingam. Lig Kupası da cabası idi. 78-79 yılında Lig Kupası tekrar müzeye gitti ancak takım Liverpool’un ardında ligi ikinci bitirmişti. Şampiyon Kulüpler Kupası’nı alıp muazzam bir başarıya imza attıklarını belirtmemek olmaz tabi. 79-80 sezonunda ligi beşinci bitirmelerine rağmen Şampiyon Kulüpler Kupası’nı kazanarak mükemmel başarılarını tekrarladılar. Düşüş artık başlayacaktı. Notthingam artık orta sıra takımı haline dönüşüyordu.

1982 yılında Taylor futbol kariyerine son noktayı koyduğunu açıkladıktan altı ay sonra Derby’nin başına geçti. İpler tekrar kopmuştu. Taylor başarıyı yakalayamadı. Clough da eski Clough değildi. İkiliyi Taylor’ın birinci adam olma isteği yakmış olsa gerek.

92-93 sezonunda Notthingam küme düştü. Clough da bu olayla kariyerine son noktayı koyduğunu açıkladı. Bir efsanenin kariyeri de böyle bitmişti işte.

Neden İngiliz milli takımının başına geçirilmediği sorulduğunda ise cevabı çok netti: “Şovu benim yapacağımdan korkuyorlardı.” Gerçekten de o mevkiiyi hak ediyordu.

Sosyalistti Clough. Çeşitli anti-faşist eylemlere ve işçi destekçisi hareketlere de katılmıştı. Bu onun sahadaki futbol anlayışını da etkiledi. Yardımlaşma duygusunu yansıtan bir mentalite sahibiydi. Aynı zamanda medyatikti de. Derby’den ayrılmasına neden oluşu da patavatsızlıkları idi. Ancak büyük hocaydı. Tatsız ayrılıklar yaşadığı Taylor’ı da unutmadı. Biyografisini ona adadı. Saygıyla andığımız bir futbol kişiliği daha.

Rahat uyu üç ayrı şehirde heykeli dikilmiş olan adam… 20 Eylül 2004.

Şampiyonluklar ve Kupalar:

Nottingham Forest ile 2 kez Şampiyon Kulüpler Kupası (1978-79, 1979-80)

Nottingham Forest ile 1 kez Avrupa Süper Kupası (1978-79)

Nottingham Forest ile 1 kez 1. Lig Şampiyonluğu (1977-78)

Nottingham Forest ile 4 kez Lig Kupası (1977-78, 1978-79, 1988-89, 1989-90)

Nottingham Forest ile 1 kez İngiltere Süper Kupası (1977-78)

Derby County ile 1 kez 1. Lig Şampiyonluğu (1971-72)

Derby County ile 1 kez Şampiyon Kulüpler Kupası Yarı-Finali (1972-73)

Ufuk Tolga Aldırmaz